Co to jest mikrobiom człowieka i mikrobiota jelit?

Twój organizm zamieszkuje nawet 10 razy więcej mikroorganizmów niż masz komórek w ciele. Mikrobiom człowieka zasiedlają mikroby, bakterie, grzyby i wirusy. Ich ilość liczona jest bilionach a może nawet trylionach. Niektóre są pożyteczne, a inne chorobotwórcze. Największym skupiskiem jest mikrobiota jelit. Gigantyczna populacja rezyduje również na skórze człowieka. Dynamika zdarzeń mających miejsce w tym swoistym ekosystemie wpływa na nasze zdrowie. Dowiedz się co to jest i jak działa mikrobiom, jaka jest różnica miedzy mikrobiomem a mikrobiotą oraz poznaj kilka wskazówek jak dbać o ten ważny element systemu jakim jest organizm człowieka.

Przeczytaj w: 4 minut/-y

Mikrobiom a mikrobiota – definicje i różnica

Opublikowany na łamach Microbiome Journal w czerwcu 2020 artykuł autorstwa zespołu pod kierownictwem dr Gabriele Berg postuluje ujednolicenie definicji służących do określenia różnic pomiędzy mikrobiomem a mikrobiotą. Autorzy zaproponowali następujące brzmienie definicji słów „mikrobiom” i „mikrobiota”:

MIKROBIOM to charakterystyczna kompozycja genetyczna mikroorganizmów zamieszkujących możliwy do zdefiniowania obszar o odrębnych cechach fizyko-chemicznych. Pojęcie mikrobiomu odnosi się również do zasiedlanych miejsc nazywanych „teatrem aktywności”, które formują swoiste eko-nisze. Mikrobiomy formując dynamiczne i wchodzące w interakcje mikro-ekosystemy są zintegrowane w jeden macro-ekosystem będąc istotnym czynnikiem jego prawidłowego, zdrowego działania.

Z kolei MIKROBIOTA (w tym m.in. mikrobiota jelitowa) to kompozycja mikroorganizmów należących do różnych królestw (prokariotyczne i eukariotyczne organizmy). W skład ich „teatru aktywności” wchodzą także struktury mikrobiologiczne, metabolity, fagi, wirusy, transpozony oraz szczątki DNA osadzone w danym siedlisku.

Różnica jest więc subtelna, a w praktyce często terminy te stosuje się zamiennie.

Mikrobiota jelitowa – dobry przykład

Mikroorganizmy w mikrobiocie jelitowej żyją ze sobą w symbiotycznej relacji. Ich obecność jest korzystna dla człowieka tak długo jak udaje się utrzymać stan homeostazy w organizmie. Szacuje się, że mikrobiotę jelitową zamieszkuje nawet ok. 1000 różnych gatunków mikroorganizmów.

  • Jelita zamieszkuje największa populacja mikroorganizmów (jest ich zdecydowanie więcej niż w mikrobiocie skóry czy genitaliów)
  • Komórki mikroorganizmów oraz ich materiał genetyczny (czyli mikrobiom) zasiedla ciało człowieka od momentu narodzin. Relacja mikroorganizmów z człowiekiem staje się kluczowa z puntu widzenia zdrowia człowieka.
  • Masa organizmów zasiedlających mikrobiotę jelit wynosi ok. 2 kg, a jej skład jest unikalny u każdego człowieka
  • Mikrobiota jelitowa odpowiada za przyswajanie składników odżywczych z pożywienia, jest kluczem dobrej odporności, a także wpływa na funkcjonowanie mózgu i zachowanie gospodarza

Dawniej mikrobiota jelitowa była nazywana „mikroflorą bakteryjną”. Już pod koniec XX wieku odkryto, że kompozycja mikrobioty ma ogromny wpływ na anatomię, fizjologię i odporność gospodarza czyli człowieka.

Żyjące z nami w symbiotycznej relacji mikroorganizmy zasiedlające mikrobiom biorą udział w zwalczaniu zewnętrznych patogenów. Broniąc nas i bronią także swoje środowisko, które utrzymuje je przy życiu.

Wśród tzw. dobrych bakterii żyją też szkodliwe patogeny. W zdrowym organizmie balans między nimi jest utrzymywany, a sprawnie działający układ odporności nie dopuszcza do ich rozprzestrzenienia i rozwoju infekcji.

Unikalna kompozycja mikrobiomu wpływa również na nastrój, zachowanie i psychikę człowieka.

mikrobiom człowieka

Mikrobiom – dlaczego jest ważny?

Mikroorganizmy zasiedlające ludzki mikrobiom ewoluowały przez miliony lat. Stanowią nierozerwalny element życia na ziemi. Mieszkańcy mikrobioty pełnią istotne funkcje w hamowaniu i rozprzestrzenianiu się chorób i zaburzeń takich jak:

  • Astma
  • Autyzm
  • Rak
  • Celiakia
  • Zapalenie okrężnicy
  • Cukrzyca
  • Egzema
  • Choroby serca
  • Niedożywienie
  • Stwardnienie rozsiane
  • Otyłość

Mikrobiom człowieka a odżywianie

Mikroby w jelitach biorą udział w procesach trawiennych. Pomagają metabolizować złożone pierwiastki z mięsa i warzyw. Bez ich udziału trawienie niektórych złożonych cukrów roślinnych byłoby niemożliwe. Procesy metaboliczne wewnątrz kolonii mikrobiotycznej odpowiadają za uczucie głodu i sytości.

Bioróżnorodność mikroorganizmów składających się na kompozycję mikrobiomu jest wprost zależna od różnorodności dostarczanych pokarmów. Im różnorodniejsza dieta tym różnorodniejsza flora.

Mikrobiom a odporność

Z momentem narodzin mikrobiom każdego stworzenia zaczyna być zasiedlany przez bakterie z otoczenia. W przypadku ludzi bakterie zaczynają dostawać się do organizmu noworodka w momencie przechodzenia przez szyjkę macicy. Bez tego odporność adaptacyjna noworodka by nie istniała.

Układ immunologiczny uczy się radzić sobie z patogenami z czasem, a napływające celem zasiedlenia mikrobiomu organizmy doskonale wiedzą jak sobie radzić z zagrożeniami. Przy okazji też wiedzą, że organizm gospodarza jest niezbędny dla ich przeżycia i rozwoju.

Badania wskazują także, że zbyt sterylne środowisko na wczesnym etapie życia może prowadzić do chorób autoimmunologicznych i alergii.

Mikrobiota a zachowanie

Nie bez powodu mówi się, że mikrobiota jelitowa to „drugi mózg”. Aktywność mikroorganizmów goszczących w naszym przewodzie pokarmowym uwalania cząsteczki modulujące pracę układu nerwowego. Receptory systemu endokannabinoidowego przekazują pojawiające się w jelicie sygnały do mózgu gdzie są interpretowane i wywołują (lub nie) określone reakcje. Może dochodzić do wzmożonej aktywności hormonalnej np. zwiększonego uwalniania dopaminy i serotoniny.

Istnieją opinie łączące jakość i sprawność działania mikrobioty jelitowej z zaburzeniami psychologicznymi takimi jak depresja czy autyzm.

Mikrobiota jelitowa a choroby

Bioróżnorodność mikrobioty jelitowej jest kluczowa dla zdrowia układu żołądkowo-jelitowego.

Przykładowo niska różnorodność mikrobiomu jelit jest kojarzona z takimi chorobami jak: zespół jelita drażliwego (IBD), otyłość i cukrzyca typu 2.

Włączenie do diety prebiotyków i probiotyków działa stymulująco na kompozycję mikroflory obniżając ryzyko chorób metabolicznych.

Mikrobiom jelit wpływa też na gospodarkę energetyczną, rozwój intelektualny i funkcje poznawcze człowieka.

Dużym problemem współczesnej medycyny jest nadmierne wykorzystywanie antybiotyków. Leki te negatywnie wpływają na mikrobiotę jelitową prowadząc z czasem do wytworzenia się superbakterii antybiotykoopornych.

Ponad to „dobre” bakterie konkurują ze „złymi” patogenami utrudniając infekcję i choroby. Niektóre z tych dobrych mikroorganizmów potrafią nawet uwalniać związki przeciwzapalne.

Uważa się, że dbałość o sprawny i zbalansowany mikrobiom jest kluczowy w kontekście zapobiegania chorobom.

Dobre bakterie w przewodzie pokarmowym i jelitach

Dobre bakterie mikrobiomu obejmują:

  • bakterie ochronne hamujące namnażanie drobnoustrojów chorobotwórczych, są odpowiedzialne za integralność tkanki jelitowej, odżywiają jelita; mamy tutaj Lactobacillus i Bifidobacterium
  • bakterie stymulujące odporność, minimalizują stany zapalne i wspierają produkcję przeciwciał; zaliczamy do nich: Enterococcus i E. Coli z których ta druga może rozwinąć stan chorobowy

Jak dbać o bioróżnorodność mikrobioty jelitowej?

Aby zadbać o mikrobiom i bioróżnorodność mikrobioty jelitowej warto zacząć od diety:

  1. Jedz więcej kiszonek – kapusty, ogórków, buraków a nawet owoców
  2. Kefir i jogurty też sa pomocne
  3. Wybieraj produkty bogate w błonnik, inulinę i skrobię
  4. Rozważ suplementacje probiotyków

Zbawienna okaże się też zmiana stylu życia – intensyfikacja ruchu fizycznego doskonale działania na mikrobiom.

Unikaj alkoholu i palenia papierosów – to dwa silnie niszczycielskie dla mikrobioty nałogi.

Zadbaj o dobry sen. Regeneracja w trakcie snu poprawi działanie twojego mikrobiomu.

Najbardziej dewastująca na mikrobiote działa stres – staraj się go unikać, minimalizować i eliminować z twojego życia jak tylko jest to możliwe.

Jeśli tylko to możliwe unikaj antybiotyków i chemiterapeutyków – niszącza zarówno patogeny jak i dobre, niezbędne bakterie budujące prawidłową florę bakteryjną w twoim ciele.

probiotyki dla sprawnego działania mikrobioty jelitowej

Mikrobiom a układ endokannabinoidowy

Istnieją teorie wskazujące na modulacyjny wpływ endogennych kannabinoidów na mikrobiotę w obszarze przetwarzania bodźców bólowych ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. Przy okazji obydwa te obszary funkcjonalne organizmu biorą udział w procesach zapalnych.

Układ endokannabinoidowy jako układ sygnałowy przekazuje informacje z jelita do mózgu. Tam są interpretowane i prowadzą do określonej reakcji zwrotnej. Można powiedzieć, że ECS służy jako pomost komunikacyjny między mikrobiomem a ciałem i mózgiem. To dzięki niemu relacja organizmu człowieka jako gospodarza z mikroorganizmami jako zamieszkującymi go gośćmi ma charakter symbiotyczny.

Receptory systemu endokannabinoidowego są gęsto rozsiane w całym układzie pokarmowym w tym także w jelitach. Mikrobiota jelitowa i układ endokannabinoidowy są integralnymi elementami osi jelita – mózg.

Istnieją badania wskazujące na istotny wpływ konsumpcji kannabinoidów z konopi w tym CBD na jakość i pracę mikroflory jelitowej. Wpływ ten jest realizowany właśnie poprzez układ endokannabinoidowy. Także THC wpływał na działanie niektórych bakterii mikrobioty, które w odpowiedzi produkują krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe minimalizujące stan zapalny.

Źródła:

  • https://zachbushmd.com/
  • https://microbiomejournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s40168-020-00875-0
  • https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2452073X21000027
  • https://www.jimmunol.org/content/198/1_Supplement/219.20
  • https://www.projectcbd.org/wellness/gut-microbiota-endocannabinoid-system

Sklep Pure Hemp - Zaufane
SEMIKO sp. z o.o. Reviews with ekomi-pl.com

Używamy plików cookies, aby stale podnosić jakość usług, oferty handlowej oraz wzbogacać kontent. Więcej na ten temat oraz o tym jak przetwarzamy Twoje dane osobowe dowiesz się z naszej POLITYCE PRYWATNOŚCI.

The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.

Close