SPIS TREŚCI:
Czym jest PTSD?
PTSD to skrót od ang. Post-Traumatic Stress Disorder. W polskim języku medycznym oznacza Zespół Stresu Pourazowego. W dużym skrócie jest to zaburzenie psychiczne rozwijające się u osób, które doświadczyły traumatycznych wydarzeń w swoim życiu.
Najczęstsze objawy zaburzeń stresowych pourazowych to długa lista.
Zasadniczo dzieli się je na 4 klastry:
- Reminiscencje czyli ponowne przeżywane wydarzenia traumatycznego objawiające się nagłymi, natrętnymi wspomnieniami i koszmarami sennymi;
- Unikanie miejsce, osób, myśli i czynności towarzyszących zdarzeniu aż do poziomu zrywania i unikania relacji z rodziną i przyjaciółmi
- Negatywne zmiany systemu wartości i wierzeń dotyczących otaczającego świata, nadmierne obarczanie winą siebie lub innych za przyczynowość wydarzenia i/lub utrata pamięci o nawet o kluczowych momentach biegu zdarzeń
- Uporczywe wzmożone napięcie, pobudzenie i czujność, może być połączona z bezsennością, brakiem balansu emocjonalnego, nadpobudliwością i wybuchowością reakcji lub ciągłym uczuciem rozdrażnienia
Po więcej informacji odsyłam do źródeł pod arykułem, a po diagnozę oczywiście do specjalisty. Tutaj tylko dodam, że PTSD to bardzo poważny problem z punktu widzenia każdego systemu opieki zdrowotnej. Generuje gigantyczne koszty finansowe i społeczne. Dotyka częściej kobiet niż mężczyzn. Jest powszechnym zaburzeniem funkcjonowania wśród żołnierzy – weteranów konfliktów zbrojnych. Nieleczony stres pourazowy może prowadzić do śmierci samobójczej.
Ciekawostki i szczypta statystyki związanej z Zespołem Stresu Pourazowego:
- 70 procent dorosłych doświadczy przynajmniej jednego traumatycznego zdarzenia w życiu
- U nawet 20 procent osób, które doświadczą traumatycznego zdarzenia rozwinie się PTSD
- Szacuje się, że w Polsce problem dotyczy ok. 10-16% osób dorosłych
- Szacunkowo ok. 5% populacji cierpi na PTSD w tym momencie
- Statystycznie 1 na 9 kobiet doświadczy post-traumatycznego zespołu stresu w swoim życiu
- Mężczyźni chorują przeciętnie 2-3 razy rzadziej od kobiet
- Zespół Stresu Pourazowego może współwystępować z innymi zaburzeniami: depresją, lękami traumą czy psychozami
- Współwystępowanie uzależnień jest powszechne wśród chorych
- Nieleczone zaburzenie może prowadzić do samobójczej śmierci
Więcej danych statystycznych i szacunkowych obliczeń znajdziesz na końcu artykułu. Warto rzucić okiem.
Czynniki ryzyka wystąpienia objawów Zespołu Stresu Pourazowego
Zastanawiasz się jakie są czynniki ryzyka dla rozwoju zaburzeń ze spektrum Stresu Purazowego? Kiedy ryzyko jest największe?
Otóż sytuacja wygląda tak:
- Gwałt (49 procent)
- Ciężkie pobicie (31,9 procent)
- Inne przypadki molestowania seksualnego (23,7 procent)
- Poważny wypadek lub uszkodzenie ciała np. w wypadku samochodowym czy kolejowym (16,8 procent)
- Postrzelenie lub ugodzenie nożem (15,4 procent)
- Nagła, nieoczekiwana śmierć członka rodziny lub przyjaciela (14,3 procent)
- Zagrażająca życiu dziecka choroba (10,4 procent)
- Bycie świadkiem morderstwa lub ciężkiego pobicia (7,3 procent)
- Katastrofy naturalne (3,8 procent)
Procenty w nawiasach oznaczają ryzyko rozwoju PTSD w przypadku wystąpienia danego zdarzenia.
Metody leczenia post-traumatycznego stresu w 2021 roku
Jeśli zastanawiasz się jak leczyć PTSD to warto wiedzieć, że rokowania są stosunkowo dobre. Istniejące metody pomagają znacząco minimalizować a nawet eliminować całkowicie objawy tego zaburzenia. PTSD można i trzeba leczyć skutecznie w 2021.
Psychoterapia to najskuteczniejsze obok interwencji farmakologicznej psychiatry narzędzie pomocy cierpiącym na PTSD. Niestety to drugie może i często powoduje na tyle dotkliwe skutki uboczne, że pacjenci nie tylko narzekają, ale coraz częściej unikają farmakologicznych leków.
Warto wiedzieć, że w ramach psychoterapii stosuje się jedną z trzech metod:
- Metoda przedłużonej ekspozycji (z ang. Prolonged Exposure, w skrócie PE)
- Terapia przetwarzania poznawczego (z ang. Cognitive Processing Therapy, w skrócie CPT)
- Terapia EMDR (z ang. Eye Movement Desensitization and Reprocessing)
- Trening oswajania stresu (z ang. Stres Inoculation Training, w skrócie SIT)
- System Wewnętrznej Rodziny (z ang. Internal Family System, w skrócie IFS)
Podstawowym zadaniem psychoterapeuty jest doprowadzenie do zmiany postrzegania traumatycznego zdarzenia w świadomości pacjenta.
Na całym świecie prowadzone są badania, których zadaniem jest usprawnić aktualne metody leczenia np. skrócić czas psychoterapii nawet do 1 tygodnia [zobacz źródła] lub odkryć nowe, alternatywne metody diagnostyczne i terapeutyczne.
Naukowcy poszukują obecnie m.in. biomarkerów określających np. wzrost stężenia niektórych hormonów, które towarzyszą Zespołowi Stresu Pourazowego. Wysiłki badaczy koncentrują się na białku GLuA1, którego stężenie rośnie w obszarze mózgu odpowiedzialnym za odczuwanie lęku u myszy. Co ciekawe obniżenie poziomu GLuA1 powoduje u tych stworzeń zanik objawów zaburzenia. Badania kliniczne na ludziach są szykowane na 2022 rok. Jak wszystko pójdzie zgodnie z nadziejami to odkrycie to na pewno posłuży do opracowania nowych, skuteczniejszych leków o mniej dotkliwych skutkach ubocznych od tych stosowanych obecnie.
W ten nurt wpisuje się zastosowanie kannabinoidów z medycznej marihuany i kropel oleju CBD. Przy czym to pierwsze wcale nie jest oczywiste, a to drugie wręcz przeciwnie – staje się coraz bardziej realnym wsparciem konwencjonalnych terapii.
Konopie medyczne i oleje CBD w terapii PTSD
Zastosowanie medycznej marihuany w terapii PTSD nie jest nowe. Podobnie jak korzystanie z ekstraktów konopi bogatych w CBD. Są miejsca na świecie gdzie konopie z apteki lub specjalistycznych sklepów są oficjalnie zatwierdzonym lekiem stosowanym m.in. przez weteranów wojennych.
Problem w tym, że długotrwałe stosowanie konopi medycznych bogatych w THC niesie ze sobą ryzyka, które trudno bagatelizować z medycznego punktu widzenia. Wygląda na to, że wciąż nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytania o stosunek korzyści do ryzyka w przypadku palenia konopi i więcej badań jest potrzebnych by jednoznacznie potwierdzić zalety terapii PTSD medyczną marihuaną.
Nieco inaczej sprawa wygląda w przypadku preparatów bogatych w kannabidiol (CBD) ze śladową ilością THC.
Tu ważna informacja dla pacjentów i psychoterapeutów pracujących w oparciu o metodę przedłużonej ekspozycji.
Świeżo ukończona (10.2021) 1 faza badania klinicznego prowadzonego przez Veterans Affairs (drugi największy departament po Departamencie Obrony w strukturach rządu federalnego USA) wykazała, że u osób, którym w trakcie terapii metodą przedłużonej ekspozycji podawano CBD postępy w leczeniu pojawiały się szybciej niż u pacjentów, którym CBD nie podawano.
Warto wiedzieć, że badanie było podwójnie ślepe, przeprowadzone na 136 uczestnikach, a jego rezultaty mają dużą wartość naukową i praktyczną. Link znajdziesz tutaj: https://clinicaltrials.gov/ct2/show/study/NCT03518801
CBD a taki związek znajduje się m.in. w olejkach CBD jest więc potencjalnie skutecznym wsparciem psychoterapii PTSD.
Inne teksty naukowe omawiają dwa ciekawe aspekty zastosowania kannabinoidów.
- Pierwszy z 2016 roku, opublikowany w formie przeglądu dostępnych wyników badań klinicznych wskazywał na problemy z prawidłową pracą układu endokannabinoidowego jako potencjalnej przyczyny rozwoju Zespołu Stresu Pourazowego. Ważną rolę w procesie zdrowienia pełnią kwasy wielonienasycone Omega-3 i Omega-6, a kwasów tych w olejkach jest sporo w bardzo dobrej proporcji.
- Drugi tekst, nieco starszy bo z 2014 roku, omawiał przypadek straumatyzowanej doświadczeniem seksualnego wykorzystania 10-letniej dziewczynki, której podawano olejek CBD w ramach terapii. Skutecznie udało się poprawić jakość snu i zminimalizować lęku u dziewczynki.
Wiele wskazuje na to, że wyciszające i modulujące pracę układu endokannabinoidowego właściwości olejków konopnych CBD połączone z ich dietetyczną wartością mogą być skutecznym wsparciem w terapiach zaburzeń PTSD skracając czas rekonwalescencji.
Jak poważnym problemem zdrowotnym jest PTSD?
Na koniec odrobina analityki. By oszacować jak bardzo poważnym problemem zdrowotnym jest w Polsce Zespół Stresu Pourazowego konieczna jest szczypta świeżych danych statystycznych.
Ilu jest w Polsce dorosłych Polaków w 2021?
Aktualne dane GUS z 2021 roku wskazują, że w Polsce żyje ogółem 37 581 370 ludzi. Biorąc pod uwagę, że osoby w wieku 20 lat i więcej stanowią 80,49% ogólnej populacji Polski wynika, że dorosłych Polaków w Polsce jest 30 249 244. Z tej liczby 42,26% czyli 15 881 887 stanowią kobiety i 38,23% czyli 14 367 357 to mężczyźni.
Źródło: obliczenia własne na podstawie danych z raportu Głównego Urzędu Statystycznego
Rozróżnienie ze względu na płeć jest istotne ponieważ z dostępnych raportów wynika, że kobiety są dwa do trzech razy bardziej narażone na PTSD od mężczyzn.
Jak wiemy szacunkowo 70% dorosłych doświadczy zdarzeń traumatycznych, a 20% z nich zachoruje na PTSD (w różnym stopniu). To by oznaczało 4 234 894 przypadków (w tym są osoby, które epizod Zespołu Pourazowego mają za sobą lub przed sobą) przy czym w danym momencie czyli dzisiaj aktywnie z problemem boryka się szacunkowo 5% populacji co przekłada się na 1 879 068 przypadków.
To moje własne wyliczenia na podstawie dostępnych w źródłach założeń. Proszę ich nie traktować jak „prawdy objawionej”.
Jeśli tą liczbę udałoby się potwierdzić w poważnym badaniu populacyjnym to mamy do czynienia z bardzo powszechnym problemem zdrowotnym, który prawdopodobnie w wielu przypadkach nie doczeka się należytej terapii. To z kolei może prowadzić do rozwoju choroby i w efekcie nawet do samobójczej śmierci ludzi, którym można pomóc, ale z różnych względów do lekarza nie trafiają.
W takiej sytuacji trudno jest przecenić rolę i możliwości drzemiące w niewielkich buteleczkach pełnych dobroczynnych fitozwiązków z konopi z których CBD jak wykazało omówione badanie kliniczne skutecznie wspiera i skraca powrót pacjentów do zdrowia.
Źródła:
- https://www.psychiatry.org/patients-families/ptsd/what-is-ptsd
- https://www.sidran.org/wp-content/uploads/2018/11/Post-Traumatic-Stress-Disorder-Fact-Sheet-.pdf
- http://neuropsychologia.org/ptsd-zespol-stresu-pourazowego
- https://www.gov.pl/attachment/1b904f28-577f-4b05-bc57-c45ee0f7b8a0
- https://www.nimh.nih.gov/news/science-news/2018/a-shorter-but-effective-treatment-for-ptsd
- https://www.ptsd.va.gov/professional/articles/article-pdf/id1552911.pdf
- https://www.smithsonianmag.com/innovation/911-changed-how-doctors-treat-ptsd-180978573/
- https://clinicaltrials.gov/ct2/show/record/NCT03518801
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5101100/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3951193/
